CENGİZ HAN
Yaralı şahin göklerde nasıl çaresiz kalırsa, namsız insan da yeryüzünde öylesine perişan ve kimsesiz kalır. Hiçbir şey tesadüf değildir; olanlar peşi ardına birbirini takip eder.
İyiliği temsil eden yol, insanı bu dünya çıkmazında arzu ettiği hedeflere götürür, pişmanlık ve düşüncesizlik ise sadece çıkmazlarla dolu bir girdaba iter.
Eğer kader bir insanı; huzur topraklarını boğan başkaldırmalar, zulme karşı koyanlar, zalime karşı isyanlar, namı bilinmeyen ve zapt edilmeyen düşmanın memleketi kuşatması gibi olağanüstü olayların şahidi kılmış ise o; gözlemledikleri, yaşadıklarını gelecek nesille aktarmalıdır.
Eğer tahta kalemi ipek kâğıt üzerinde maharetle nakletmeden yoksun ise, harfleri bir araya getirmesini bilen birine yaşadıklarını yazdırmalı ve bu yaşanmışlıkları kendisinden sonraki nesillerin faydalanmasını sağlamalı…
Hayatın bize sunduklarını yaşayıp bunlar hakkında hiçbir çıkarımda bulunamayanlar, ucu bucağı olmayan çöllerde mücevherat gömmeye çalışan ihtiyar bedenlerden hiçbir farkı yoktur. Tahta kalemimi açtım, ama hala onu kâğıda dokundurmakta tereddüt ediyorum…
Acaba Cengiz Han hakkında bildiklerimi içtenlikle anlatacak kadar cesaretim ve ilmim var mı?
Çok uzak yerlerin ucu bucağı kestirilmeyen çöllerinden kopup gelen bu acımasız topluluğun istilaları için, korkunç demek bile tam olarak manayı veremez.
Ordunun başını kızıl sakallı kumandan çekerdi; hırs ve kararlılık ile gözleri dönmüş savaşçıları, yorulmak bilmez atlarını dolu dizgin sürerek, huzur ve sükûnetle dolu Harezm ve Maveraünnehir topraklarını kana bulayıp, ardında binlerce kelle bırakarak süzülen toz bulutları içinde kaybolup giderlerdi.
Herkes birbirine korku ve endişe ile “Mesut evlerin bacalarından çıkan sakin dumanları tekrar görebilecek miyiz, yoksa dünyanın sonu mu geldi?” diye sual ederlerdi. İnsanlık ve bilhassa sükûnetin gölgesinde kalan Harzem Ovalarına çöken karanlık ve kan dolu felaketi kaleme almaya karar verdim. Sözlerimi burada kesiyorum ve akıldakilerini de daha fazla dağıtmamalıyım. Konuya hâkim olanlar, kaleme aldıklarımın her kelimesinin doğru olduğunu söyleyeceklerdir.
Sabreden insan en sonunda mücadelesinin güzel meyvesine kavuşur. Hakikati arayanlar ona elbet kavuşacaklar…
İnsanlık tarihi boyunca tartışmasız en farklı ve en zeki hükümdarları arasında gösterilen Cengiz Han, başlattığı savaşlar ve savaş sırasında kullandığı stratejiler sebebiyle adını tarihe acımasız bir hükümdar olarak geçmeyi başarmıştır.
Cengiz Han’ın başarılarının altında yatan birçok neden bulunmaktaydı. Fakat Cengiz Han diğer hükümdarlardan farklı bir şey yaptı. Bir ‘’Baskı- Psikoloji İmparatorluğu’’ kurmayı başardı ve bu yöntemi savaşlardaki stratejik kararlar sayesinde kazandı.
Cengiz Han gerçek bir Manipülasyon ustasıydı. ‘’Savaşta kazanmanın aldatmaya dayalı olduğunu’’ yazan Çinli komutan ve strateji ustası Sun Tzu’nun savaş tecrübelerinden yararlanarak oldukça ustalaşmıştı. Cengiz Han’ın uyguladığı psikolojik baskı stratejisi düşmanın gücünü kırmayı amaçlayan çeşitli olaylar yaşatarak düşmanın iradesini karşı karşıya gelmeden savaşta üstünlük elde etmeyi başaran hükümdarların en başında gelir.
Tarihin tozlu sayfaları, kendilerini uzaktan gözetleyen düşman birliklerini gözdağı vermek için kan kırmızısı pelerinler takan Spartalılardan, I.Dünya Savaşı sırasında Alman askerlerine teslim almaya ikna etmek için, İngiliz uçaklarının Alman sperlerine havadan bıraktığı ‘’Güçlü İngiliz Askeri’’ broşürlerine kadar stratejik hamlelerin örneğiyle dolu.
Cengiz Han’ın kullandığı asıl hamle fethedeceği yerlerde yaşayan halkın Moğol ordusunun gücü ve acımasız işkencelerini abartarak halkın arasına yaymaktı. Bunu da işgal edeceği şehre önceden yerleştirdiği casuslar sayesinde başarabiliyordu. Cengiz Han’ın uyguladığı psikolojik baskıların sadece bununla sınırlı kalmayıp Moğol ordusunun etrafı surlarla çevrili Kaleyi veya şehri yağmalarken etrafında bulunan canlı-cansız herşeyi yakıp yıkması oldukça yaygındı. Yağmanın hemen ardından moğol orduları tamamen uzaklaşıyor; savaşın bittiğini sanan halkı, tekrar ortaya çıkıp bir anda geride kalan halkı da tamamen kılıçtan geçiriyordu.
Tarihçiler açısından büyük tartışma konusu olan Cengiz Han döneminde moğolların gerçekten kaç kişiyi öldürdüğü, birçok tarihçi bu rakamın yaklaşık 40 milyon civarında olduğu ifade edilmektedir. Cengiz Han’ın bu kadar acımasız olmasının yanı sıra aslında nasıl öldüğü de bilinmemektedir.
Ölümünün aydınlatılmamasının başlıca sebepleri arasında olan aslında Cengiz Han’ın mezarının kimse tarafından bilinmemesi için çok çaba sarf ettiği bilinmektedir.
BİBLİYOGRAFYA
Moğolların Gizli Tarihi (trc. Ahmet Temir), Ankara 1948.
İbrahim Kafesoğlu, Harezmşahlar Devleti Tarihi, Ankara 1953.
BARTHOLD, V.V. , Moğol İstilasına Kadar Türkistan (Haz: H. D. Yıldız), Ankara
1990.
İNALCIK, Halil, “Osmanlılarda Saltanat Veraseti Usulü ve Türk Hakimiyet Telakkisiyle
İlgisi”, SBF Dergisi, C.XIV/1, Ankara 1958, s. 69-94.
KÖPRÜLÜ, M. Fuad, “Cengiz Han”, İ. A. Eskişehir 1997.
TURAN, Osman ; “Çingiz Adı Hakkında”, Belleten, C. V/19, s. 267-275.
- Mahalle:Birlikte Yaşamanın Sosyolojisi - Ocak 27, 2024
- 1.Murad Hüdavendigar - Aralık 1, 2023
- Orhan Gazi - Ekim 25, 2023
