Osman Bey
İlk Osmanlı kaynaklarına göre Anadolu’ya gelen bir türkmen boyuna mensup olup söğüt uç bölgesine yerleşen Ertuğrul Gazi’nin oğludur.
Ertuğrul Gazi’nin Selçuklu Sultanı Alâeddin’e
bir savaşında yardımcı olduğu rivayeti aslında tarihî bir gerçeğin belirsiz bir hâtırasını yansıtır. Tabi ki gerçek olma ihtimali de yüksektir.
Doğduğundan itibaren çevresinde gazilerin ve
babasının gazalarıyla büyüyen Osman, büyüyüp delikanlı çağına gelince babasının izinden giderek seferlere ve akınlara katıldı ve
babası Ertuğrul’un vefat etmesi üzerine aşiretin başına geçti.
Dur durak bilmeyen akınlarına başladı. Osman Gazi, babası Ertuğrul Gazi’nin çıktığı yolda devam ederek dünyaya hükmeden, krallara
taç giydiren Osmanlı imparatorluğunun temellerini oluşturdu.Babasından aldığı gaza sancağıyla ömrünün son anına kadar
fetihlerde bulunarak cihan imparatorluğunun ilk kıvılcımlarını ateşledi.
Osman Bey, Söğüt’teki sınır komşuları olan Bizans tekfurlarıyla iyi geçinmeye çalışırdı. Bizans tekfurları da aynı şekilde Osman Bey’le iyi geçinmeye çalıştı. Karşılıklı çıkar
ilişkileri çerçevesinde birbirlerini idare ederek komşuluklarını uzunca sürdürdüler. Komşusu olan Bizans tekfurlarıyla mümkün
mertebe iyi geçinirdi fakat tekfurlar Osman Bey’in güçlenmesinden rahatsız olarak arkasında sinsice planlar yapmaya başladı.
Bunu öğrenen Osman Bey boş durmayarak
tekfurlara karşı her daim hazırlıklı oldu. Böylece Bizans-Osmanlı arasındaki ilk sürtüşmeler başladı. Bilecik tekfuru Aya Nikola
Osman Bey’e yardım ederken, İnegöl tekfuru bu durumdan rahatsız olarak Osman Bey ve aşiretine ani bir baskınla saldırdı.
1284 yılında gerçekleşen saldırıda Kayı Obasının ciddi kayıpları oldu. Bu saldırı aslında kayı aşireti için bir dönüm noktası niteliğindeydi. Saldırıdan sonra ihaneti kabul etmeyen Osman Bey’in dur durak bilmeyen akınları başladı.
Osman Bey’in İnegöl tekfuruna karşılığı gecikmeden bir gece baskını düzenledi.
Saldırıdan korkan İnegöl tekfuru Bizans’tan yardım istese de Osman Bey’i durdurmaya güçleri yetmedi. Selçuklu devletinin
başında bela olarak kalan Moğollar, doğu ve orta Anadolu’da faaliyetlerini sürdürürken batı Anadolu’da yer alan Türkmen
Beylikleri de gaza harekelerini hızlandırma fırsatı yakaladı.
Özellikle Osman Bey, hiç yerinde durmadan farklı bölgelere akınlar düzenleyerek kendini bölge halkına hatırlatıyordu. Söğüt
ve çevresinde söz sahibi olmaya başlayan Osman Bey’in giderek güçlenmesiyle çevresin deki tekfurlar rahatsız olmaya başladı ve
bir saldırı planı hazırladılar. Bu saldırı planından haberdar olan kayı Alpleri hazırlıklarını yaparak saldırının gerçekleşeceği
bölgeye önceden gittiler.1286’da düzenlenen bu savaş, Osman Bey’in Bizans’la girdiği ilk savaştı. Osman’ın stratejik üstünlüğü
sayesinde zaferle sonuçlandı. Domaniçbeli savaşı olarak tarihe
geçen bu savaşta Osman’ın kardeşi Savcı Bey hayatını kaybetti.
Domoniçbeli savaşında elde edilen başarıdan sonra Alpler dur durak bilmeden akınlarına devam ettiler.
1288 yılında Bizans için
stratejik öneme sahip Karacahisar Kalesi kuşatıldı. Kısa bir süre sonra kale ele geçirildi Osman Bey’in bu başarısı Selçuklu
Devletinden Moğollara kadar tüm bölgede yankı uyandırdı.Karacahisar kalesinin fethinden sonra kayı aşireti Selçuklu Devletinin uç beyi olarak sınır bölgelere yerleşti. Osman Bey’in
batı Anadolu’da bu kadar rahat hareket etmesinin ve akınlar düzenlemesinin diğer nedeni ise 1299 yılında Moğolların başına
bela olan Sülemiş isyanıydı. Moğollar isyanla meşgulken Osman
kendi akınlarına hızla devam etti. Osman bey ve Alpleri,çevrelerinde yer alan Bizans tekfurlarına saldırmama politikası uygulayarak Sakarya ve çevresine akınlar düzenledi.
Türkmenlerin başarısından ve giderek güçlenmesin den rahatsız
olan tekfurlar, Osman’ı ve Alpleri yok etmek için bir yeni plan düzenlediler. Harmankaya tekfuru köse Mihail durumu Osman’a
anlatarak hazırlıklı olması konusunda uyardı.
Bilecik ve Yarhisar tekfurlarının çocuklarının düğününde gerçekleşecek olan
saldırıdan haberdar olan Osman, hazırlıklı olarak düğün yerine
intikal etti. Düğünde sarhoş olan ve kendinde olmayan askerler
karşısında büyük bir zafer kazanan Osman’ın namı tüm bölge halkı tarafından duyuldu. 1299 yılında gerçekleşen bu savaşta
Bilecik alındı, tüm tekfurlar etkisiz hale getirildi. Gittikçe büyüyen topraklarına yenisi eklemek için yeni gaza ve akınlara
yöneldi. Tarih boyunca Türkler, fetih hareketlerini hiç durdurmadan sürekli yeni hedefler belirleyerek yollarına devam
ettiler. Bu akın politikasına ‘Kızıl Elma’ denmekteydi. Bu gelenek,
Türk tarihinde her daim ulaşılan hedefin ardından yeni bir hedef belirleme politikasıdır.
Osman’ın şimdiki kızıl elması ise Bizans
topraklarıydı. Osmanlı beyliğinin yeni hedefi İznik’i ve İznik kuşatmasını gerçekleştirdiği sırada haber alan Bizans Devleti
kuşatmaya engel olmak için Osmanlı beyliğine saldırı düzenledi.
1302 yılında gerçekleşen savaşta Osmanlı beyliği kesin zafer
kazandı. Bu fethin ardından bu kez de Bizans’ın geçit yollarını
tutmak için yeni güzergahlar belirleyen Alpler, Osman Gazi’nin hastalığı nedeniyle akınlara bir süre ara vermek durumunda
kaldılar. Çok kısa süren bu durgunluğun ardından Osman’ın oğlu Orhan’ın beyliğin başına geçmesinin ardından devam etti. 1326
yılında vefat eden Osman Bey İznik’e defnedildi.
Hayattayken gerçekleştirmeyi çok arzu ettiği Bursa’nın fethi için oğluna vasiyette bulundu. Bursa’nın fethedilmesinin ardından Osman
Bey’in kabri Bursa’ya taşındı. Vefat ederken dahi yeni fetih yolları gösteren Osman gazi, ardından 600 yıl devam edecek bir nesil
bıraktı.
KAYNAKÇA
Âşık Paşa, Garibnâme (haz. Kemal Yavuz), İstanbul 2000, II/2, s.
549-579.
Âşıkpaşazâde, Târih (Atsız), s. 91-116.
İbn Battûta, Seyahatnâme (trc. A. Sait Aykut), İstanbul 2004, I,
430-435.
Osmanlı Tarihine Ait Takvimler (nşr. Atsız), İstanbul 1961, s. 25,
67-68, 101.
Raif Kaplanoğlu, Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu, İstanbul 2000,
tür.yer.
- Mahalle:Birlikte Yaşamanın Sosyolojisi - Ocak 27, 2024
- 1.Murad Hüdavendigar - Aralık 1, 2023
- Orhan Gazi - Ekim 25, 2023
